Pomiary i analizy doświadczalne oraz stoiskowe próby wytrzymałościowe
W ramach powyżej sformułowanej tematyki Zakład proponuje współpracę w zakresie następujących zagadnień:
- laboratoryjne pomiary odkształceń i przemieszczeń wykonywane dla serii próbek materiałów metalowych oraz kompozytowych,
- laboratoryjna analiza naprężeń wykonywana dla serii próbek materiałów metalowych oraz kompozytowych,
- pomiary odkształceń i przemieszczeń przeprowadzane na obiektach rzeczywistych (nie tylko lotniczych) w uzgodnionych punktach pomiarowych,
- analiza rozkładów naprężenia wykonywana dla obiektów rzeczywistych (nie tylko lotniczych) w wytypowanych punktach pomiarowych konstrukcji,
- rejestracja wartości odkształceń oraz naprężeń podczas stoiskowych, statycznych prób wytrzymałościowych obiektów technicznych (w tym bardzo chętnie lotniczych),
- rejestracja oraz analiza rozkładu wartości współczynnika obciążenia podczas naziemnych prób rezonansowych obiektów technicznych (w tym bardzo chętnie lotniczych).
Ponadto – szczególnie z myślą o konstrukcjach statków powietrznych, ale nie tylko – istnieje możliwość przeprowadzenia prób w locie (lub podczas ruchu pojazdu). Mierzonymi wielkościami mogą być odkształcenia, naprężenia oraz wartości współczynnika obciążenia w wybranych punktach pomiarowych badanej struktury.
Doświadczenie pracowników Zakładu pozwala na dokonywanie pomiarów zarówno w przypadku obiektów (konstrukcji) metalowych, jak i kompozytowych.
Na życzenie współpracującej instytucji (osoby) badany obiekt może zostać poddany analizie numerycznej (porównawczej lub niezależnej) bazującej na modelu (modelach) obliczeniowym wykonanym w Pracowni Wspomagania Projektowania, Wytwarzania i Eksploatacji Systemów Mechatronicznych. Na zdjęciach poniżej przedstawiono wybrane przykłady badań eksperymentalnych przeprowadzonych przez kadrę Zakładu.
![]() Pomiary wartości odkształceń, w wybranych punktach pomiarowych, kompozytowej struktury kadłuba samolotu EM-10 Bielik, podczas stoiskowej, statycznej próby wytrzymałościowej
|
|
![]() Pomiary odkształceń i przemieszczeń, w wybranych punktach pomiarowych, kompozytowej struktury izolowanego skrzydła samolotu EM-11 Orka, podczas stoiskowej, statycznej próby wytrzymałościowej
|
Zakład Budowy i Eksploatacji Statków Powietrznych dysponując narzędziami obliczeniowymi i pomiarowym oraz urządzeniami i oprzyrządowaniem do badań mechanicznych zgromadzonymi w Pracowni Wspomagania Projektowania, Wytwarzania i Eksploatacji systemów Mechatronicznych oraz Laboratorium Wytrzymałości Konstrukcji realizuje prace inżynierskie i badawcze w dziedzinie projektowania, obliczeń i oceny struktur lotniczych z wyszczególnieniem następujących zagadnień:
- W zakresie projektowania statków powietrznych:
- obliczanie aerodynamicznych obciążeń zewnętrznych dla zadanych przypadków lotu,
- wyznaczanie przeciążeń odpowiadających charakterystycznym prędkościom obliczeniowym celem opracowania obwiedni obciążeń w oparciu o wymagane przepisy lotnicze,
- wstępne obliczenia wytrzymałościowe elementów konstrukcji nośnej,
- analizy statystyczne pod kątem doboru optymalnych własności materiałowych,
- wstępne analizy masowe i wyważenie płatowca,
- rysunki wykonawcze detali wchodzących w skład zespołów płatowcowych,
- przygotowanie dokumentacji technicznej obejmującej całość projektowanego obiektu w postaci elektronicznej.
Obwiednia obciążeń dopuszczalnych dla samolotu PZL-130 TC I - W zakresie zintegrowanego modelowania strukturalnego i aerodynamicznego aerosprężystych układów nośnych:
- odtwarzanie geometrii statków powietrznych w postaci trójwymiarowego modelu w oparciu o pomiary niwelacyjne bądź dokumentację papierową,
- dyskretne modele sztywnościowo-masowe obiektów izotropowych i anizotropowych w oparciu o elementy jedno-, dwu- i trójwymiarowe na potrzeby obliczeń metodą elementów skończonych,
- modelowanie kompozytów laminatowych na użytek bazy danych wykorzystywanej w doborze własności materiałowych wirtualnego płatowca,
- modele panelowo-bryłowe i pasowe do wyznaczania niestacjonarnych obciążeń aerodynamicznych.
Geometria bryły i struktury wewnętrznej samolotu Su-22M4
Dyskretne modele masowo-sztywnościowe samolotów szkolno treningowych PZL-130 TC II Orlik i EM-10 Orka (model połówkowy) do analiz metodą elementów skończonych
![]() ![]() |
![]() ![]() |
Kolejne etapy odtwarzania geometrii zewnętrznej samolotu F-16 E oraz model panelowy do aerodynamiki stacjonarnej wygenerowany na bazie powierzchniowego obrysu bryły.
![]() ![]() |
Panelowo-bryłowy model do aerodynamiki flatterowej samolotu PZL-130 TC II (metoda siatki dipolowej): a) widok ogólny paneli i elementów bryły smukłej, b) widok panelowych elementów aerodynamicznych oraz rury interferencyjnej
- W zakresie numerycznej analizy strukturalnej opracowanych modeli (MSC.NASTRAN/PATRAN):
- liniowa i nieliniowa analiza statyczna wirtualnego obiektu obliczeniowego: określenie charakteru i wielkości odkształceń i naprężeń pod wpływem zadanych obciążeń stacjonarnych,
- analiza drgań własnych obiektu: wyznaczenie częstości i postaci naturalnych odkształceń dynamicznych,
- analiza drgań typu flatter struktury aerosprężystej w oparciu o model dyskretny konstrukcji i model do wyznaczania obciążeń aerodynamicznych w przepływie niestacjonarnym,
- analiza wyboczenia zamodelowanej struktury wytrzymałościowej,
- dynamiczna analiza odpowiedzi częstotliwościowej i odpowiedzi impulsowej.
Rozkład naprężeń zredukowanych w pokryciu skrzydła samolotu PZL-130 TC I dla przypadku C obwiedni obciążeń>Symulacja maksymalnego statycznego obciążenia skrzydła samolotu EM-10 i rozkład przemieszczeń
Postać 4 – wychylanie sterów kierunku, f=5.99 HzPostać 5 – wychylanie sterolotek, f=13.17 HzPostać 6 – zginanie skrzydeł, f=17.23 HzPostać 7 – zginanie usterzeń w zgodnych fazach, f=19.61 HzPostać 8 – zginanie usterzeń w przeciwnych fazach, f=22.30 HzPostać 9 – wychylanie tylnych klap, f=26.17 HzSymetryczne postacie drgań własnych samolotu EM-10 wyznaczone na bazie modelu
- W zakresie pomiarów i analiz doświadczalnych:
- pomiary tensometryczne odkształceń i naprężeń oraz pomiary potencjometryczne przemieszczeń (ugięć) w trakcie stoiskowych prób wytrzymałościowych badanej konstrukcji nośnej,
- dynamiczne pomiary drgań w zakresie niskich częstotliwości (do 10 Hz),
- badanie własności materiałów kompozytowych w obniżonych i podwyższonych temperaturach.
Fragment instalacji tensometrycznej podłączonej do płatowca samolotu PZL-130 TC II podczas pomiarów odkształceń struktury
- W zakresie numerycznej analizy stateczności statków powietrznych:
- wyznaczenie współczynników tłumienia oraz częstości podstawowych postaci naturalnych drgań statku powietrznego: oscylacje szybkie (drgania silnie tłumione), oscylacje fugoidalne (drgania długookresowe z niezbyt dużym współczynnikiem tłumienia), holendrowanie (drgania krótkookresowe silnie tłumione), postać nieoscylacyjna spirala.
Przebieg współczynnika tłumienia i częstości w funkcji prędkości lotu dla oscylacji szybkich i holendrowania samolotu F-16
- W zakresie oceny trwałości struktury konstrukcyjno-wytrzymałościowej i wnioskowania o przedłużeniu okresu eksploatacji statków powietrznych:
- tworzenie fizycznych i matematycznych modeli rzeczywistej konstrukcji podlegającej procesowi przedłużenia okresu eksploatacji,
- opracowanie widma obciążeń zmęczeniowych na podstawie przyjętej misji wykonania zadania przez statek powietrzny,
- modelowanie zjawisk stanów awaryjnych i uszkodzenia struktury nośnej statków powietrznych,
- opracowanie analiz statystycznych typowych uszkodzeń struktur nośnych i siłowych opartych o procedurę eksploatacyjną statków powietrznych.
a)b)c)d)Analiza statyczna uszkodzonej konstrukcji statecznika pionowego samolotu MiG-29: a) rzeczywista struktura ze śladami uszkodzenia, b) symulacja obciążenia modelu statecznika, b) wizualizacja przemieszczeń, d) rozkład naprężeń zredukowanych
- W zakresie modernizacji struktury płatowca:
- symulacja modelowa aktualnego i modyfikowanego stanu konstrukcji płatowcowej,
- uaktualnienie dokumentacji technicznej płatowca – zapis konstrukcji w formie skatalogowanych przekrojów poprzecznych elementów siłowych struktury nośnej,
- analiza wytrzymałościowa struktury bazowej i modernizowanej z uwzględnieniem alternatywnych materiałów konstrukcyjnych (kompozyty laminatowe),
- optymalizacja konstrukcji z punktu widzenia zastosowania nowych materiałów i wdrożenia nowatorskich rozwiązań technologicznych.
a)
b)
|
c)
d)
|
Etapy tworzenia struktury płatowca do badań numerycznych MES
![]() |
Rozmieszczenie podłużnic wraz z rysunkami przekrojów w płaszczyźnie wręgi nr 23
a)
b)
|
Warunki brzegowe i symulacja obciążenia konstrukcji bazowej skrzydła dla przypadku nurkowania samolotu TS-11 oraz uzyskany rozkład przemieszczeń
Realizując wymienione przedsięwzięcia badawcze zakład współpracuje z innymi instytucjami lotniczymi. W tejże współpracy najważniejsi partnerzy to:
- Politechnika Warszawska – Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa,
- Margański&Mysłowski Zakłady Lotnicze Sp. z o.o.,
- EADS-PZL „Warszawa-Okęcie” S.A.,
- Instytut Lotnictwa,
- Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych,
- Polskie Zakłady Lotnicze Mielec Sp. z o.o.,
- Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 (Bydgoszcz),
- Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 4 (Warszawa).