Historia i teraźniejszość

HISTORIA

Zakład Artylerii i Balistyki sięga swoją tradycją do Katedry Balistyki i Teorii Strzelania, jednej z czterech katedr (pozostałe to katedry: Broni Artyleryjskiej, Broni Strzeleckiej oraz Amunicji) powołanego od początku istnienia w WAT Fakultetu Uzbrojenia. Szefem tej katedry był płk Jeresow. W czerwcu 1954 roku Fakultet Uzbrojenia zmienia swoją nazwę i wtedy Katedra Balistyki i Teorii Strzelania znalazła się w strukturze Fakultetu Artyleryjsko-Technicznego.

Po przyjęciu w 1959 r. przez WAT struktury wydziałowej, kadra Fakultetu Artyleryjsko-Technicznego znalazła się w Wydziale Mechanicznym, a osoby zajmujące się zagadnieniami balistyki znalazły swoje miejsce w składzie Katedry Aerodynamiki i Balistyki Zewnętrznej, której szefem został ppłk dr inż. Eugeniusz Pośnik oraz w składzie Katedry Teorii Spalania i Balistyki Wewnętrznej, której szefem został były rektor Politechniki Wrocławskiej – prof. Dionizy Smoleński pełniący jednocześnie funkcję kierownika Zakładu Teorii Spalania Politechniki Warszawskiej. Po zakończeniu pracy w WAT prof. Smoleński był w latach 1965-1969 rektorem Politechniki Warszawskiej. Był również sekretarzem naukowym Polskiej Akademii Nauk, a także przewodniczącym Komitetu Nauki i Techniki (w randze ministra).

Po powołaniu w 1962 r. Oddziału Uzbrojenia Rakietowego (którego zalążkiem była samodzielna Katedra Eksploatacji Urządzeń Automatyki) w jego skład weszła Katedra Teorii Strzelania, Balistyki i Przyrządów, której szefem został płk mgr inż. Arnold Iwaszkiewicz (późniejszy generał brygady). Oddział Uzbrojenia Rakietowego został przekształcony w 1968 r. w Wydział Uzbrojenia Rakietowego, a jego strukturę zasiliły – oddzielone od Wydziału Mechanicznego – katedry i zakłady dawnego Fakultetu Artyleryjsko-Technicznego, w tym również Zakład Balistyki Zewnętrznej. Oddzielony także w 1968 r. od Wydziału Mechanicznego Zakład Balistyki Wewnętrznej, którego kierownikiem był płk Jerzy Weiss, uzyskał status zakładu samodzielnego.

W 1969 r. Wydział Uzbrojenia Rakietowego został przemianowany na Wydział Elektromechaniczny Uzbrojenia Rakietowego (WEMUR), a po powołaniu w WAT na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych nieetatowych instytutów międzykatedralnych, w strukturze powołanego w 1971 r. Instytutu Techniki Rakietowej pojawia się Katedra Teorii Strzelania i Balistyki Zewnętrznej kierowana przez płk. doc. dr. inż. Eugeniusza Pośnika (był On również w tym czasie kierownikiem Instytutu). Istniejący od początku WEMUR Instytut Technologii Uzbrojenia został w 1972 r. zasilony samodzielnym Zakładem Balistyki Wewnętrznej. Zakład ten został w 1974 r. włączony do instytutowej Katedry Konstrukcji i Eksploatacji Uzbrojenia Klasycznego.

W 1976 r. Instytut Technologii Uzbrojenia przekształcono w Instytut Techniki Uzbrojenia. Umiejscowiona dotychczas w Instytucie Techniki Rakietowej Katedra Teorii Strzelania i Balistyki Zewnętrznej została połączona z Zakładem Balistyki Wewnętrznej (kierownik – płk doc. dr inż. Jerzy Weiss) od 1974 usytuowanym w Katedrze Konstrukcji i Eksploatacji Uzbrojenia Klasycznego oraz nowo powołanym zakładem – Zakładem Balistyki Doświadczalnej, którego kierownikiem został płk dr inż. Ireneusz Dobiech, tworząc Katedrę Teorii Strzelania i Balistyki. Katedra w takiej strukturze funkcjonowała do 1981 r. W 1981 r. po odejściu z WAT płk. Jerzego Weissa, połączono Zakład Balistyki Wewnętrznej oraz Zakład Balistyki Doświadczalnej tworząc Zakład Balistyki Wewnętrznej i Doświadczalnej, którego kierownikiem został płk Ireneusz Dobiech. Katedrą Teorii Strzelania i Balistyki kierował płk prof. dr hab. inż. Stanisław Torecki, a jego zastępcą byli płk Jerzy Weiss (do grudnia 1981 r.) oraz płk dr inż. Ireneusz Dobiech.

Wizyta delegacji z Czechosłowacji w WAT we wrześniu 1976 r. i spotkanie z pracownikami Katedry Teorii Strzelania i Balistyki. Od lewej ppłk Józef Sochacki, ppłk Stanisław Torecki (szef Katedry), płk Ireneusz Dobiech (kierownik Zakładu Balistyki Doświadczalnej – 5. od lewej), mjr Władysław Parchacz (7. od lewej), płk Jerzy Weiss (kierownik Zakładu Balistyki Wewnętrznej – 4 od prawej), inż. Jerzy Gilewski (pierwszy z prawej) (Fotografia ze zbiorów I. Dobiecha)

Konsultacje w budynku 26 podczas wizyty delegacji z Czechosłowacji we wrześniu 1976 r. Od lewej: gość z Czechosłowacji, płk Ireneusz Dobiech, Jerzy Gilewski (Fotografia ze zbiorów I. Dobiecha)

Oprócz kształcenia kadr dla Wojska Polskiego w Laboratorium Balistyki prowadzono również zajęcia dla oficerów Wietnamskiej Armii Ludowej przebywających w WAT na studiach doktoranckich. Na zdjęciu od lewej: ppłk Jan Doboszyński, ppłk Józef Sochacki, mjr Władysław Parchacz, Nguyen Van Dat, Jerzy Gilewski (Fotografia ze zbiorów I. Dobiecha)

Po 1. lipca 1984 r. wraz z wprowadzeniem nowego etatu WAT formalnie zaprzestały działalności nieetatowe instytuty, a Wydział Elektromechaniczny Uzbrojenia Rakietowego (WEMUR) przyjął nazwę Wydział Elektromechaniczny. W 1987 r. Zakład Balistyki Wewnętrznej i Doświadczalnej którego kierownikami byli: ppłk Wojciech Szmidt (w latach 1984-1986), płk Ireneusz Dobiech (w latach 1986-1991) oraz płk dr inż. Włodzimierz Sobczak (1991-1994) znalazł się w strukturze Katedry Konstrukcji i Eksploatacji Uzbrojenia Klasycznego. Jej szefem został płk prof. dr hab. inż. Stanisław Torecki.
Po odłączeniu Zakładu Balistyki Wewnętrznej Katedra Teorii Strzelania i Balistyki wraca do swojej poprzedniej nazwy czyli Katedry Teorii Strzelania i Balistyki Zewnętrznej, a jej kierownikami byli:
– płk doc. dr hab. inż. Mirosław Glapski (w latach 1987-1990);
– płk dr inż. Krzysztof Sznuk (cz.p.o. w latach 1990-1993);
– płk dr hab. inż. Józef Gacek (w latach 1993-1994).
Po restrukturyzacji WAT w 1994 r. i zmianie nazwy Wydziału Elektromechanicznego na Wydział Uzbrojenia i Lotnictwa utworzono etatowy Instytut Techniki Uzbrojenia o strukturze zakładowej. Katedrę Teorii Strzelania i Balistyki Zewnętrznej połączono z Zakładem Balistyki Wewnętrznej tworząc Zakład Teorii Strzelania i Balistyki. Od tego czasu zakładem kierowali: płk dr inż. Krzysztof Sznuk (1994-1998) oraz ppłk dr n. techn. Jan Przanowski (1998-2002).

Spotkanie „balistyków” w 1998 r. Stoją od prawej: Zbigniew Surma, Władysław Parchacz (w Laboratorium Balistyki od 1955 r.), Leon Migdał, Stanisław Torecki, Józef Sochacki, Włodzimierz Sobczak, Jerzy Gilewski (pracownik techniczny), Ireneusz Dobiech, Jan Doboszyński, Bogumił Szaraniec. W spotkaniu uczestniczyli ponadto Zbigniew Maciejowski, Sylwester Majewski, Tadeusz Zawadzki (pracownik Katedry Balistyki i Teorii Strzelania od 1955 r.). Fotografia ze zbiorów Z. Leciejewskiego

Po utworzeniu w styczniu 2003 r. Instytutu Elektromechaniki (w miejsce Instytutu Techniki Uzbrojenia) kadra Zakładu Teorii Strzelania i Balistyki weszła w skład Zakładu Konstrukcji Specjalnych i Balistyki (kierownik ppłk dr inż. Ryszard Woźniak) powstałego z pracowników Zakładu Konstrukcji i Eksploatacji Broni Palnej, Zakładu Teorii Strzelania i Balistyki oraz niektórych pracowników Zakładu Materiałów Wybuchowych. Taka sytuacja trwała do grudnia 2007 r. W dniu 03.12.2007 r. na mocy Zarządzenia Rektora Wojskowej Akademii Technicznej nr 55/2007 z Zakładu Konstrukcji Specjalnych i Balistyki utworzono dwa Zakłady: Zakład Konstrukcji Specjalnych oraz Zakład Balistyki (kierownicy: dr inż. Zbigniew Leciejewski – od 03.12.2007 do 31.08.2012; ppłk dr inż. Zbigniew Surma – od 01.09.2012 do 30.09.2020).

W Zakładzie funkcjonowało Laboratorium Balistyki – kierownik kpt. dr inż. Bartosz Fikus – (w latach 2017-2020). Jego poprzednikami byli: kierownik Laboratorium Balistyki Wewnętrznej por. Leon Migdał (do 1954 r.), kpt. Zbigniew Maciejowski (w latach 1954-1962) – jako kierownik Pracowni Balistyki Wewnętrznej wchodzącej w skład Laboratorium Balistyki Zewnętrznej i Wewnętrznej kierowanego przez kpt. Bogumiła Szarańca, ppłk Jan Doboszyński (w latach 1962-1976), płk Józef Sochacki (w latach 1976-1980), płk Włodzimierz Sobczak (w latach 1980-1991), ppłk Zbigniew Leciejewski (w latach 1991-1998), ppłk dr inż. Zbigniew Surma (w latach 1998-2017).

W 2014 r. utworzono w Zakładzie drugie Laboratorium – Modelowania Zjawisk Balistyki (kierownik mgr inż. Jakub Michalski).

TERAŹNIEJSZOŚĆ

Z dniem 01 października 2020 r. w miejsce Zakładu Balistyki utworzono Zakład Artylerii i Balistyki (kierownik ppłk dr inż. Zbigniew Surma). Od dnia 01.02.2021 r. funkcję Kierownika Zakładu Artylerii i Balistyki pełni ppłk dr inż. Jacek Kijewski.

W Zakładzie funkcjonuje Laboratorium Artylerii i Balistyki (kierownik dr inż. Zbigniew Surma), w skład którego wchodzą dwie pracownie:

• Pracowni Badań Doświadczalnych Balistyki (kierownik kpt. dr inż. Bartosz Fikus)
• Pracownia Modelowania Zjawisk Balistyki (kierownik mgr inż. Jakub Michalski)

Pracownia Badań Doświadczalnych Balistyki

Pracownia Modelowania Zjawisk Balistyki